Fietsen naar Apulië

de route in het kort     veelgestelde vragen     foto's hoofdroute     foto's nevenroute     reacties

Hoewel Apulië cultureel best veel te bieden heeft is Zuid-Italië als geheel toch minder rijk bedeeld met stedeschoon en leuke plaatsjes dan Noord- en Midden-Italië. De route naar Apulië moet het daarom in de eerste plaats van het landschap hebben met fraaie olijfboomgaarden of golvende korenvelden. De eerste helft van de route is bergachtig. Daarna wordt het landschap vlakker en uitgestrekter.

Houd er rekening mee dat accommodatie, horeca en winkels in deze route schaarser zijn dan in de Rome-route, met name tussen Benevento en de kust van Apulië. Volgens één fietser kom je wel redelijk vaak langs een barretje of benzine­station waar je wat kunt drinken, maar regel wel op tijd onderdak en neem toch maar voldoende eten en drinken mee!

Vanuit Bari en Bríndisi kun je verder over zee naar Griekenland of Albanië; vanuit Bari gaan er ook veerboten naar Griekenland en  Albanië, maar ook naar Montenegro en Kroatië. Let op: veerverbindingen kunnen veranderen. Op www.directferries.nl worden veerbootverbindingen en prijzen vergeleken, maar wellicht worden niet alle bestaande verbindingen op deze site getoond. In elk geval lijkt het handig je er bijtijds van te vergewissen dat de overtocht mogelijk is vanaf de havenplaats waar je naartoe fietst.

Maak je de oversteek vanuit Bríndisi, dan zie je meer van Apulië. Is Apulië daarentegen je eindbestemming, dan zijn Bari of Capo Santa Maria di Léuca meer aansprekend als eindpunt dan Bríndisi. Op weg naar de kaap zie je natuurlijk het meeste van Apulië.

Voor wie zijn tocht noordelijker dan Rome begint is er een mooie, rustige route om Rome heen, met twee sportievere varianten. Wil je alle op weg naar Griekenland alle hoogtepunten van de 'laars' van Italië zien, neem dan de nevenroute via Pompeï, Sorrento en de parchtige Amalfikust.

Je kunt pdf met campinglijst en toeristische informatie en de tracks bestellen via het bestelformulier op deze site. De tracks zijn zowel in de richting Rome – Apulië als andersom beschikbaar. Naast tracks zijn er point-of-interest bestanden van de (weinige) campings langs de route en van de belangrijkste bezienswaardigheden onderweg.

De route in het kort

Olijfboomgaarden sieren grote delen van de route, zoals hier bij Venafro.

Rome – Benevento
Je verlaat Rome over de Via Appia Antica: een rustige en sfeervolle tocht langs cipressen en oude Romeinse grafmonumenten over de ‘Regina Viarum’ (Koningin der Wegen). Waar het oorspronkelijke Romeinse keienwegdek bewaard is gebleven is fietsen niet of nauwelijks mogelijk, maar op veel plaatsen is een officieus fietspad in het gras ontstaan. Af en toe zul je moeten lopen, maar dat lijkt me beter dan fietsen op de drukke uitvalswegen vanuit Rome.
Eenmaal buiten Rome zijn de eerste 40 km druk. Misschien is het daarom beter van Rome tot Valmontone de trein te nemen. Na Valmontone wordt het rustiger. Wat verderop is er zelfs een fietspad van zo’n 30 km op een voormalige spoorlijn.
Cultureel hoogtepunten op het eerste deel van de route zijn de abdij van Montecassino (450 m boven de route) en de stad Benevento.

Benevento – Apulië
Na Benevento met zijn goed bewaard gebleven Triomfboog van keizer Trajanus steek je op een hoogte van ca 800 m de Apennijnen over. Daarna daal je af naar de Murge: een zacht golvende, nagenoeg onbewoonde hoogvlakte met uitgestrekte graanvelden. Regel hier op tijd onderdak en neem voldoende eten en drinken mee, want ca. 40 km lang is zelfs een huis om aan te kloppen voor water vrijwel nergens te vinden! Dichter bij de Adriatische kust verschijnen de olijfboomgaarden weer en kom je in de bewoonde wereld terug.
In de Murge splitst de route naar Bari zich af van de hoofdroute naar Bríndisi. Onderweg naar Bari is het Castèl del Monte een onbetwist hoogtepunt; in Bari zelf is de oude stad met de St. Nicolaasbasiliek en de kathedraal een aanrader.
Voor wie verder gaat naar Bríndisi zijn de oude wijken van Matera de kleine omweg zeker waard. Na Matera kom je geleidelijk weer in een meer bewoonde omgeving. De kleine weggetjes tussen de uitgestrekte olijfboomgaarden worden hier omzoomd door oude stapelmuurtjes. De schilderachtige ‘trulli’ rond Alberobello (zie foto) vormen een ander hoogtepunt op de route naar Bríndisi.
Zo’n 20 km voor Bríndisi splitst de route naar Capo Santa Maria di Léuca zich af­. De laatste 50 km gaan langs de ongerepte ruige, kale kust naar het meest zuidoostelijkste puntje van Italië.

Verder over zee?
Zowel vanuit Bari als Bríndisi vertrekken veerboten over de Adriatische Zee. Vanuit Bari kun je oversteken naar Dubrovnik in Kroatië, Bar in Montenegro, verschillende havenplaatsen in Albanië en naar Corfu, Igoumenitsa en andere bestemmingen in Griekenland. Bríndisi heeft veerdiensten op Vlorë in Albanië en diverse bestemmingen in Griekenland. (Klik hier voor een Nederlandstalige site waarop veerbootverbindingen en prijzen vergeleken worden.)
In Dubrovnik kun je weer richting huis fietsen met de nieuwe route "Dwars door de Balkan" die in het voorjaar van 2020 is verschenen. Hij loopt vanaf Dubrovnik in Kroatië door Montenegro, een klein stukje van Albanië, Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Slovenië en de Dolomieten naar Bolzano, dat nagenoeg aan Reitsma's Route naar Rome ligt. Een andere mogelijkheid is de door Benjaminse uitgegeven Balkan kustroute in omgekeerde volgorde volgen, dus van Dubrovnik, Vlorë in Albanië of Igoumenitsa (dichtbij het Griekse eiland Corfu) naar Triëst. Deze route gaat langs de kust en een aantal Kroatische eilanden.
Wil je verder naar Athene, dan kan dat vanaf Igoumenitsa met de eveneens door Benjaminse uitgegeven route fietsroute door Griekenland. Let op: alle genoemde vervolgroutes zijn behoorlijk pittig!

Drie routes om Rome heen
Wanneer je niet in Rome begint, maar eerst Reitsma’s Route naar Rome, of althans het laatste stuk daarvan fietst kun je de drukte ten zuiden van Rome vermijden via de Route om Rome. Deze route begint bij Assisi (hoofdroute) en het Lago di Bolsena (Toscane-route).
Dit parcours is niet alleen rustiger, maar ook korter en lichter, vooral als je van de kant van Assisi komt. Dat komt omdat de Route om Rome vaak parallel aan de bergketens loopt (maar niet altijd!). Bij Cassino kom je weer bij de hoofdroute uit.
Wie graag door de bergen fietst kan halverwege de Route om Rome overstappen op de Abruzzenroute en eventueel daarna nog op de Molise-route. In de regio Abruzzen ligt het hoogste en ruigste deel van de Apennijnen. In de zomerweekenden en de maand augustus komen hier veel natuurminnende Italianen, maar op andere tijden is het hier heel rustig. Molise is een regio van uitgestrekte bossen, boerenland en kleine dorpjes. De bergen zijn hier minder hoog en ruig, maar het is hier nog rustiger dan in Abruzzen.Start je in Rome, maar trekken de bergen je, neem dan de trein naar Carsóli, Tagliacozzo of Avezzano om daar de Abruzzenroute op te pakken. Een rustige fietsroute van Rome naar deze plaatsen heb ik niet kunnen vinden.

Via Pompeï en de Amalfikust
Nadat de Route om Rome heen zich in Cassino bij de hoofdroute naar Brindisi gevoegd heeft en iets verderop in Venafro de Abruzzenroute erbij gekomen is splitst zich in Alvignano een nevenroute af die via Pompeï, Sorrento en de prachtige Amalfikust loopt om daarna via Salerno noordwaarts te gaan en in Benevento weer aan te sluiten bij de hoofdroute. Het is een omweg van een paar dagen (256 km tegenover 57 km voor de rechtstreekse route naar Benevento) en er moet aanzienlijk meer geklommen worden (2840 klimmeters ipv. 365), maar het stelt je wel in staat op weg naar Griekenland de belangrijkste hoogtepunten in de ‘laars’ van Italië te zien, want vanuit Pompeï kun je ook makkelijk de Vesuvius en Napels bezoeken. Dat zou ik dan wel met het openbaar vervoer doen, want het verstedelijkt gebied aan de Golf van Napels is niet echt fraai en het verkeer druk en chaotisch.
Je kunt deze route combineren met de hoofdroute naar Bríndisi, met de Route om Rome en de Abruzzenroute. Een combinatie met de Molise-route leidt tot een wel heel rare omweg, maar het kan natuurlijk wel.

Veelgestelde vragen

Hoe zwaar is de route?
De Apennijnen zijn zwaar; daarna valt het mee. Tot je na bijna 500 km de Apennijnen achter je laat is de route met 9,5 klimmeters per km net iets zwaarder dan de hoofdroute naar Rome in Midden-Italië (de Apennijnen en alle heuvels daarna komen op 9,0 m/km), maar aanzienlijk lichter dan de Toscane-route (Bologna – Rome: 14,5 m/km). Na de Apennijnen wordt de route met ongeveer 6,2 klimmeters per km een stuk lichter. Daarmee komt de hele hoofdroute Rome – Bríndisi op gemiddeld 8,2 m/km.
Als je van Assisi om Rome heen naar Benevento fietst is dat lichter en korter dan via Rome. Zelfs als je via de Abruzzen om Rome heen fietst hoef je minder meters te klimmen dan via Rome, maar je doet dat dan wel verdeeld over minder kilometers. Alleen als je ook de Molise-route volgt moet je meer klimmen dan via Rome.

Hoe lang doe je erover?
Van Rome tot Bari is het 596 km, tot Bríndisi 721 km en tot Capo Santa Maria di Léuca 850 km.
Komend van Assisi is het via de Route om Rome 92 km korter dan via Rome. Komend vanaf de Toscane­-route is het om Rome heen maar 24 km korter dan erdoor.
Ik heb de hoofdroute Rome – Bríndisi ingedeeld in 12 etappes, die ongeveer even zwaar zijn als die in de route Amsterdam – Rome. Etappes waarin veel geklommen moet worden zijn daarom wat korter gehouden. Maar natuurlijk staat het je helemaal vrij meer kilometers (of juist minder) per dag te doen.

Wat is de beste reistijd?
Het landschap is op zijn mooist tussen half april en half juni. In het begin van die periode zijn de temperaturen vrijwel zeker aangenaam, maar aan het eind kunnen ze voor sommige fietsers misschien al wat te warm zijn. In de zomermaanden is het voor de meesten van ons echt te warm hier. In augustus – dé vakantiemaand in Italië – wordt betaalbaar onderdak schaars en is het erg druk en vol op campings. Bovendien zijn veel winkels en café’s in steden en dorpen dan gesloten.
Kun je alleen in de zomer met vakantie, pas dan je dagschema aan de hitte aan. Fiets vooral in de koelere uren in de vroege ochtend, rust tijdens de hete middag en stel je verwachtingen qua haalbare dagafstand naar beneden bij.
Na half september wordt de temperatuur geleidelijk weer prettiger om te fietsen, maar na de droge zomer en de oogst ziet het landschap er minder mooi uit. Na half oktober begint het ook in Zuid-Italië koeler en natter te worden en kan het zeker in de bergen aardig afkoelen.

Als je Rome-route combineert met de route naar Apulië kun je misschien beter in het zuiden beginnen en richting huis fietsen. Want dan is de kans dat je de hele reis aangename temperaturen hebt groter dan wanneer je in onze streken begint. In dat laatste geval is het aan het begin van je tocht en in de Alpen misschien nog aan de koude kant en voorbij Rome wellicht al warmer dan je lief is. Dit speelt vooral voor fietsers die niet zo veel kilometers per dag doen. Die zijn immers langer onderweg.

Is er genoeg accommodatie onderweg?
Campings zijn er onderweg maar weinig: zie de campingkaart hieronder. In de Abruzzenroute zijn iets meer campings, vooral in het Parco Nazionale d’Abruzzo, Lazio e Molise. De meeste recensies op internet prijzen deze eenvoudige campings in het natuurpark, waar het echte kamperen nog bestaat en je veel contact met de omringende natuur hebt.
Op vrijwel alle campings in Zuid-Italië is het sanitair eenvoudig en vaak verouderd. Heel wat campings zijn maar een beperkte periode open, bijvoorbeeld begin juni tot half september. De prijsverschillen tussen hoog- en laagseizoen zijn soms erg groot, vooral wanneer er ook nog een tussenseizoen onderscheiden wordt. Het hoogseizoen is dan meestal alleen de maand augustus. In die maand is het erg druk op de campings omdat dan heel Italië met vakantie is.
Overige accommodatie zoals hotels­ en B&B’s is er zeker, maar minder dan in Noord- en Midden-Italië. Vooral tijdens de Apennijnen-oversteek na Benevento en meer nog daarna op de dunbevolkte Murge is accommodatie schaars. Dichtbij de Adriatische kust is er weer meer accommodatie.
Tip: Je kunt misschien ook gebruik maken van couchsurfing. Je moet het niet zien als een gratis hotel; het is meer logeren bij vrienden die je nog niet kent. Daarom begin je met op de site van couchsurfing een profiel van jezelf aan te maken. Daarna kijk je welke couch-aanbieders er zijn in de plaats waar je wilt overnachten en bestudeer je hun profiel om erachter te komen of er een 'klik' zou kunnen zijn. Vervolgens stuur je enkele van deze mensen een 'couchrequest' en wacht af of er positieve reacties komen.
Een vergelijkbaar concept is warm showers, een non-profit organisatie van fietsers voor fietsers om gratis bij elkaar te overnachten.

Campings aan de Zuid-Italiaanse routes

Hoe zijn de wegen?
Wat betreft het wegdek: Slechts een enkele keer is een kort stuk slechte onverharde weg nodig om druk verkeer te vermijden, maar ook de asfalt­wegen zijn vaak erg slecht.
Wat betreft de verkeersdrukte: ik heb maar een paar autovrije stukjes ontdekt voor deze route. Buiten Rome is de eerste 40 km echt druk; daarna valt het mee.

Kun je de route met kinderen fietsen?
De lange afstanden tussen plaatsen met voorzieningen, het bijna geheel ontbreken van fietspaden en de hoge temperaturen in de zomer: ik zou het niet doen.

Wat moet je verder nog weten?
Enkele fietsers hebben mij laten weten dat ze in Zuid-Italië onprettige ervaringen hebben gehad met loslopende honden, die soms ook in groepsverband opereerden. Zwerfhonden kwamen meestal alleen om eten bedelen en waren vaak (te) aanhankelijk. Van waakhonden hadden deze fietsers meer te duchten. Het gevaarlijkst zijn vermoedelijk de grote honden zie schaapskudden moeten beschermen tegen roofdieren.
Op het forum van de Vereniging Wereldfietser, maar vooral op het Duitstalige Fernradlerforum staan veel meningen en adviezen over het onderwerp "wat te doen bij aggressieve honden?". Vaak spreken de bijdragen op deze fora elkaar erg tegen. Sommige bijdragers gebruiken een dazer (verkrijgbaar bij de Fietsvakantiewinkel). Anderen raden pepperspray aan, in Nederland en België een verboden wapen, maar in Italië onder voorwaarden toegestaan.
Voor elk middel geldt in elk geval dat je het direct bij de hand moet hebben, omdat honden soms plotseling van een erf komen aanrennen. Tijd om het dan uit je fietstas te halen is er op dat moment niet meer! Je zult het dus bijvoorbeeld aan een touwtje om je nek moeten hangen of op je stuur monteren.

Hoe kom ik terug zonder te vliegen?
Wil je per trein terug laat je dan adviseren door Fiets-Mee, dat zich specialiseert op treinreizen waarbij de fiets mee moet. Neem bijtijds contact met Fiets-Mee op. Anders zijn er geen fietsplaatsen meer vrij op de snellere treinen en ben je aangewezen op regionale treinen. Daarvoor hoef je weliswaar niet te reserveren, maar dan gaat je terugreis wel erg lang duren en moet je vaak overstappen.
Waarschijnlijk weet Fiets-Mee meer en betere reismogelijkheden dan ik hieronder heb vermeld.

De snelste treinen in Italië (de ‘Frecce’) nemen geen fietsen mee. Maar op de lijn Lecce – Bríndisi – Bari – Bologna rijden dagelijks ook enkele Intercities met beperkt fietsvervoer. Voor deze treinen is reserveren noodzakelijk.
Voor wie de reis zelf wil uitzoeken: de site van de Italiaanse spoorwegen biedt alleen in de italiaanstalige versie de mogelijkheid te kiezen tussen Frecce, Intercity of Regionali (regionale treinen). Vooralsnog biedt de Engelstalige versie van de site alleen de keus uit Frecce en Regionali. Je kunt ook de site van Deutsche Bahn gebruiken om deze trein te vinden.

Wil je vanuit Capo Santa Maria di Léuca­ terugreizen, dan kun je vanaf het station Gagliano Leuca in ruim 2 uur terugreizen tot Lecce. De treinen vroeg op de dag nemen echter geen fietsen mee, waardoor je niet dezelfde dag nog kunt doorreizen met de Intercity Lecce – Bologna. Daarom kun je misschien net zo goed terugfietsen tot Lecce.
De treinreis met de regionale trein Gagliano Leuca – Lecce kun je alleen uitzoeken op de site van Trenitalia. Kies dan onder ‘Main Solutions’ voor ‘Regional’. Klik in de resultaten op de treinen die vermeld staan om de dienstregeling te zien. Klik daarna op ‘Details’. Zie je dan een fietssymbooltje dan is het een trein met enkele fietsplaatsen.

Vanaf Bologna kun je met een internationale trein naar Innsbruck. Als deze trein geen fietsplaatsen meer beschikbaar heeft kun je met de regionale trein naar Brennero en daar overstappen op de Oostenrijkse regionale trein naar Innsbruck. Van daar kun je verder met de Night Jet (nachttrein) richting Hamburg. In Hannover kun je ‘s ochtends overstappen op een trein naar Nederland. In de toekomst hoopt Night Jet ook een nachttrein van Innsbruck naar Amsterdam te laten rijden.

Laat je de fiets nasturen met Care4luggage (of vanuit Rome ook met Camino Transport) dan kun je gebruik maken van veel betere treinverbindingen, met inbegrip van hoge-snelheids-treinen.

Terug met de bus
Een andere mogelijkheid is de Flixbus, al dan niet in combinatie met de trein. Op de Flixbussen is echter slechts plaats voor een beperkt aantal fietsen en de bussen zijn vaak al vroeg volgeboekt. Let op: Flixbus vervoert geen e-bikes!
Vanuit Midden-Italië (Siena en Tuoro sul Transimeno) rijden in de zomer een beperkt aantal fietsbussen van Cycletours naar Nederland. Cycletours neemt wél e-bikes mee en ook tandems en fietskarren.

Terug fietsen
De mogelijkheid om vanuit Bari of Bríndisi de Adratische Zee over te steken en langs de overzijde terug te fietsen is al aangestipt onder het kopje 'Verder over zee?' hierboven.

Waar kan ik terug vliegen?
Vliegen kan vanaf Bari of Bríndisi. Neem je je fiets mee in het vliegtuig dan heb je misschien wat aan de inpaktips elders op deze site. Reken er niet op dat je op de vliegvelden van Bari of Bríndisi een fietsdoos kunt kopen. Je zult zelf iets in elkaar moeten knutselen.
Als je je fiets niet wilt meenemen in het vliegtuig kun je gebruik maken van Care4luggage, een jong Nederlands bedrijf dat naast fietsen en e-bikes ook andere lastige bagage vervoert door nagenoeg heel Europa. De chauffeur die je fiets ophaalt brengt zelf een fietsdoos mee. Je hoeft alleen te zorgen dat de fiets klaar staat voor transport: de trappers eraf en het stuur een kwartslag gedraaid.
Bij Care4luggage kun je fiets in principe bij elk hotel of elke camping laten ophalen. Natuurlijk moet je van dat hotel of die camping dan wel toestemming hebben om je fiets daar achter te laten. Alleen in Rome heeft Care4luggage een vast ophaalpunt: Hotel Selva Candida, Via di Selva Candida 200, tel. 06-6157211. Het hotel heeft goede recensies op internet: het is rustig gelegen, heeft een mooie tuin en dichtbij is een goed restaurant. Je hoeft niet in het hotel te overnachten om je fiets daar achter te laten. Wel betaal je dan een kleine vergoeding voor de service.
Er zijn twee campings waar je je fiets niet kunt achterlaten voor Care4luggage: camping Village Flaminio in Rome en camping Torre Pedente in Pisa. Met die twee campings heeft Camino Transport een exclusief contract afgesloten voor het in ontvangst nemen van fietsen.

Neem je je fiets wél mee in het vliegtuig dan heb je misschien wat aan de tips op onder veelgestelde vragen. Op de vliegvelden van Bari en Bríndisi zijn waarschijnlijk geen fietsdozen te koop, dus je zelf iets in elkaar moeten knutselen.

Foto's hoofdroute

Rome uit via de Via Appia Antica

Fietspad op een voormalige spoorlijn bij Fiuggi (hier in de richting Rome)
Foto: Paul Schutte

Ferentino tegen de achtergrond van de Monti Lepini, zo’n 125 km voorbij Rome. Eigen foto.

Waar mogelijk volgt de route de dalen, zoals hier voorbij Ceccano.

Landschap bij Pontecorvo in de hoofdroute tussen Rome en Benevento.
Het karrepad maakt geen deel uit van de route!

Beeldhouwwerk aan de Triomfboog van Trajanus in Benevento
Foto: Wikipediagebruiker Camster2

De laatste Apennijnen op de route

Abbazia della Santissima Trinità in Venosa

De Murge na de graanoogst

Het Castèl del Monte op de route naar Bari

De 'Sassi' (oude stadwijken) van Matera zijn een hoogtepunt op weg naar Bríndisi.

Alberobello met zijn karakteristieke 'trulli' is één van de drukst bezochte plaatsen in Apulië.

Op weg naar Capo Santa Maria di Léuca: barokke pracht in Lecce

Vanaf Otranto volg je de laatste 50 km naar Capo Santa Maria di Léuca de ruige kust.

Foto's nevenroutes

Het Castello Cesarini in Rocca Sinibalda aan de Route om Rome
Wikipediabijdrage van Alexander

Iets verder komt de Route om Rome langs het Lago del Turano.

Het Lago di Barrea met de Monte Marsicano (2242 m) aan de Abruzzenroute. Eigen foto.

Pescolanciano aan de Molise-route. Op de achtergrond de bergen van Alto Molise.
Wikipediabijdrage van aledm90.

Landschap bij San Giuliano del Sannio op een mooie dag in maart. Foto: Massimo Mazzone.

Pompeï met op de achtergrond een deel van de Napolitaanse agglomeratie
Wikipediabijdrage van Mentnafunangann

 
De Amalfikust is misschien wel de mooiste kust van Italië.

Reacties

Beste Hans,

We zijn intussen in Bari!
Na Valmontone inderdaad wat vervelende honden, maar daarna alleen maar achter het hek!
Een super mooie route, wat een luxe om zo te mogen fietsen. Omdat er noodweer werd verwacht hebben we na Rome een paar korte dagen gefietst en daarna was het prachtig herfstweer. Het mooiste stuk voor Benevento (de druivenoogst werd binnen gehaald) en de Murge, na Venosa. Een aanrader in het najaar, niet heet meer en prachtige kleuren! Zwaarste dag was na Benevento tot Accadia. (Wel mooi!)
We hebben, behalve bij Accadia, makkelijk onderdak gevonden, wel dit keer drie dagen vooruit gedacht. We sturen je in aparte mail nog de adressen.

En nu Bari. Wat een verrassend leuke stad. Hartelijk dank voor alle tips! Wij steken nu over naar Griekenland.

Hartelijke groeten,
Ingeborg en Idzert, oktober 2022

Op de Murge. Foto: Idzert Kooij.

Een paar weken later stuurden Ingeborg en Idzert nog een tweede reisbericht:

Na Bari zijn wij nog richting Olympia gegaan en daarna teruggekeerd naar Bari. Voor Griekenland was half oktober toch wat laat in het seizoen. Eind oktober ging alles bijna dicht. Omdat we nog tijd hadden hebben we "jouw" route weer opgepakt in Locorotondo. Zeer mooie stukken, mooie dorpjes, af en toe een Italiaanse filmset! Alleen een stuk bij Lecce was minder mooi. Fantastisch weer nog! (Beter dan afgelopen september richting Rome)
We zullen nog adressen sturen waar we gelogeerd hebben. Overal was de fiets welkom.

Hartelijk dank
NB: We zijn nog doorgefietst naar Taranto. Ook ok, maar het andere stuk is mooier.

De laatste meters voor Capo Santa Maria di Léuca,
het meest zuidoostelijke puntje van Italië.
Foto: Idzert Kooij.

Beste Hans,

Wij hebben de track Bríndisi-Rome gefietst, wegens tijdgebrek niet gekozen voor de Abruzzen variant, de track was uitermate mooi en zeker alle gekozen weggetjes ver vanaf de drukkere wegen.

Enige opmerking: bij verlaten Venosa loopt de route onverhard het dorp uit, wij hadden s’avonds enige regen gehad en liepen direct vast in echte plak modder, misschien kan je alternatief vermelden. [Ik heb hier inmiddels een verhard alternatief voor gevonden. HR]

Wij plannen om de gehele Voorbij Rome variant misschien volgend jaar te doen, staat er bij jou een officiële uitgave 4e fietsboek “Voorbij Rome” in de planning? [Nee, daarvoor is de belangstelling voor de Zuid-Italiaanse routes helaas te gering. Wel hoop ik de pdf's verder uit te werken met hoogteprofielen en overzichtskaartjes. HR]

Met hartelijke groet,
Paul Schutte, september 2022

Inmiddels ben ik weer in Nederland. Ik heb je route richting Rome (in mijn geval tot Aquasparta) gevolgd vanaf de grens van Nederland, met af en toe wat uitstapjes op advies van mensen die ik tegenkwam. Het was mijn eerste lange fietstocht in het buitenland. Ik weet zeker dat ik zelf nooit zo'n mooie route had kunnen maken. Dank daarvoor, het heeft mijn reis bepaald. De route door de Abruzzen was het hoogtepunt van mijn fietstocht. Het is een prachtige omgeving met weinig verkeer en grotendeels relatief goede wegen. Het voelt "onontdekt". Ik ben heel blij dat ik deze omweg richting Bari heb genomen en niet heb gekozen voor de (makkelijke) route langs de kust. Helaas heb ik op het laatste moment toch besloten om eerder af te buigen naar de kust. Dat had ik niet moeten doen. De route van Foggia naar Bari (en ook richting Foggia) was het dieptepunt van mijn fietstrip. Vreselijke wegen en fietsen in een vuilnisbelt. Elke keer dat ik ben afgeweken van je route had ik achteraf spijt.

Sophie Gerlich, oktober 2021

Dag Hans,

Ik ben weer bijna terug in Rome, en kan je nu vertellen hoe ik het ervaren heb. Ik ben uiteindelijk naar Santa Maria di Leuca gefietst en niet naar Bari, zoals eerst mijn plan was.

De route is wel even anders dan het stuk naar Rome toe. Ik durf wel te spreken van een boven en onder Rome. Het waren voor mij verschillende werelden. De wegen waren over het algemeen veel slechter. Veel afval, maar dat is boven Rome ook al wel het geval. Ook waren er soms honden die je achtervolgden, dat heb ik met name in Lazio gehad. Het zijn waakhonden, één keer 3 zwerfhonden. Dat fietst soms toch minder relaxed.

Na Fiuggi werd het in mijn herinnering echt zwaarder, veel droger, en bleef het heuvelachtig. Ook waren er her en der wat brandjes op weg naar Santa Maria di Leuca. Desondanks blijf ik Italië wel een prachtig fietsland vinden omdat er in ieder dorp wel een bar te vinden is en je in ieder dorp water kan tappen.

Het stuk Rome uit vond ik trouwens heel goed te doen, en met de drukte viel het mij reuze mee. Ik heb de route in augustus gefietst en ik denk dat dat een zwaardere maand is. Allereerst vanwege de warmte, maar ook vanwege het feit dat het meeste al geoogst is wat het landschappelijk minder afwisselend maakt. En tot slot is augustus een zwaardere maand omdat veel gelegenheden, zoals café’s, gesloten zijn.

Ik heb voor het stuk vanuit Benevento tot aan Alberobello wel extra water meegenomen. Had toen in totaal 3,5 liter water, waarmee ik ongeveer 60 kilometer ver kom. Als je 1 liter per uur aan houdt is het genoeg. Ik heb maximaal 3 liter water meegenomen en dat was genoeg voor mij om alles te kunnen fietsen zonder aan te bellen voor water.

Waneer je de route fietst zijn bredere, nieuwe banden geen overbodige luxe. Dat komt door de kuilen en kieren in sommige stukken van de route en het glas en kiezels op grote delen van de route. De route vond ik zeer geschikt als fysieke en mentale uitdaging, of als proef voor het fietsen in niet West-Europese landen.
Wat het ook leuk maakt om hier te fietsen is dat je wat bijzonderder bent. En dat je dus makkelijker aan een praatje komt met Italianen. Zelfs een keer gratis drinken in een restaurant gekregen, heel leuk!

Voor de terugreis ben ik eerst naar Gallipoli gefietst, vanuit daar heb ik de trein genomen naar Lecce, om vervolgens over te stappen op de trein naar Bari. In Bari ben ik met de Flixbus terug gereist naar Rome om daar mijn fiets in te kunnen leveren voor Soetens. [Deze dienst wordt inmiddels uitgevoerd door Camino Transport. HR] Achteraf had ik beter vanuit Bari kunnen vliegen naar huis denk ik, maar ik had mijn ticket van Rome al geboekt. Als je je fiets echt niet in het vliegtuig wilt is de terugreis tot Rome zo goed te doen.

Thomas Koomen, augustus 2019